KIẾN THỨC VỀ BITCOIN A to Z

1 Bitcoin ( BTC ) hiện có giá trị sấp xỉ là 120,022,224 VND và cơn sốt về đồng tiền ảo này vẫn chưa có dấu hiệu sẽ dừng lại.

BITCOIN LÀ GÌ ?

Bitcoin là một loại tiền tệ, cũng giống như đồng Dollar hay Việt Nam đồng, đồng Yen, đồng Euro. Bitcoin cho tới giờ phút này có thể được gọi là đồng tiền của Internet, hoặc chúng ta cũng có thể gọi Bitcoin là “ Tiền điện tử ” cho đơn giản, thậm chí tôi có thể nói một cách ngắn gọn hơn nữa: “ Bitcoin là tiền. ”

Có nhiều người gọi Bitcoin là “ Tiền ảo ” và tôi hoàn toàn không đồng ý cách gọi này chút nào, bởi vì tôi nghĩ cách gọi này rất dễ gây hiểu lầm và phản cảm cho những người chưa biết gì về bitcoin, bởi vì chữ “ ảo ” nó hàm ý một cái gì đó không có thực, không có giá trị; và tôi biết không có gì xa sự thật hơn điều này.

Bạn có biết? Chỉ có 8% tài sản tiền bạc trên toàn thế giới này là tiền mặt. 92% còn lại chỉ là những con số trên máy tính? Vậy đó có phải là tiền ảo không. “ Giá trị ” luôn là một khái niệm có tính chủ quan: nó có thể có giá trị đối với người này, nhưng lại không với người khác, nhiều ít khác nhau, tùy thời điểm và địa điểm khác nhau. Đừng quên rằng giá trị của bất cứ thứ gì còn được quyết định bởi quy luật cung cầu.

Bitcoin khác biệt ở chỗ nó không được tạo ra bởi bất cứ một quốc gia hay nhà nước nào, mà được tạo ra từ một mạng lưới kết nối các máy tính khắp thế giới, thuật ngữ trong tiếng Anh gọi là ‘ Decentralized ’ (adj): trong đó ‘ Centralize ’ (V) là tập trung ( vào trung ương ), ‘ De ’ là một tiền tố mang nghĩa ‘ Tháo gỡ ’, ‘ Phân tách ’ ( vd như: decay, decline, decode, debug, decrease, deduct, depress ), và ‘ Ed ’ biến nó thành tính từ; nên tôi tạm dịch chữ ‘ Decentralized ’ sang tiếng Việt là ‘ Phân trung ’.

NGƯỜI TẠO RA BITCOIN

Bitcoin được tạo ra bởi một người ( hoặc một nhóm người ) vì không muốn tiết lộ danh tính nên đã lấy biệt danh là Satoshi Nakamoto. Từ trước đến nay đã có nhiều phỏng đoán về Satoshi là ai nhưng phỏng đoán vẫn chỉ là phỏng đoán, và chúng ta vẫn chưa biết được Satoshi thật sự là ai vì tất cả những người bị “ Tình nghi ” đều lên tiếng từ chối không phải là mình.

Tháng 11 năm 2008, Satoshi tung ra một bài viết, một bản thiết kế, một đề trình giới thiệu Bitcoin đến thế giới, bản tiếng Anh có thể được đọc ở đây ( http://bitcoin.org/bitcoin.pdf ). Cho tới ngày 21 tháng 5 năm 2010 thì Transaction ( một sự giao dịch, mua bán, trao đổi ) thực tế đầu tiên trong lịch sử của Bitcoin mới thực sự diễn ra khi Laszlo Hanyecz, một lập trình viên đang sống tại Florida, gửi 10000 BTC ( Bitcoin ) cho một tình nguyện viên đặt mua dùm anh một ổ bánh pizza. ( Khi mới xuất hiện, giá trị của đồng bitcoin vô cùng nhỏ ).

CÁCH BITCOIN HOẠT ĐỘNG

Bitcoin hoạt động dựa vào những thuật toán mật mã cao cấp ( SHA-256 hash ). Protocol (nền tảng, cấu trúc, kiến trúc) của bitcoin có mã nguồn mở ( Open source ), điều này có nghĩa là tất cả những ai biết về lập trình đều có thể kiểm tra qua mã nguồn này, nhưng không thể thay đổi được nó. Bitcoin protocol chỉ có thể được thay đổi hay nâng cấp thông qua số đông. Trước bất kì một sự thay đổi, nâng cấp nào ...

BLOCIS, BLOCKS CHAIN LÀ GÌ

Block Chain là một chuỗi liên kết các Blocks ( khối ) lại, giống như chuỗi hạt là một chuỗi liên kết các hạt lại. Mỗi một block có nhiệm vụ lưu giữ lại những transactions gần nhất ( mà chưa được lưu lại ở những blocks trước đó ). Tưởng tượng như Block Chain là một quyển sổ cái, sổ kế toán công cộng khổng lồ ghi lại tất cả giao dịch, trong đó mỗi trang trong quyển sổ đó là một Block, trang này đầy thì sẽ ghi sang trang mới; quyển sổ này có một đặc điểm là có số trang vô hạn. Một khi thông tin về transactions đã được ghi lại thì sẽ không bao giờ có thể bị thay đổi hay xóa đi. Ngoài những transactions gần nhất, mỗi block còn chứa thông tin liên kết tới block trước nó. Và nó còn chứa một đáp án cho một bài toán rất khó giải. Đáp án này là khác nhau cho mỗi block. Nếu đáp án không đúng thì block đó không có hiệu lực và không được lưu lại trong Block chain.

BITCOIN TẠO RA NHƯ THẾ NÀO ?

Giả sử như chúng ta ví dụ 1 bitcoin bằng một ounce vàng ( gần một lượng (8.3 chỉ), ounce là đơn vị đo độ nặng của vàng của người Tây ), thì cứ khoảng mỗi 10 phút thì sẽ có một số lượng bitcoin ( vàng ) “ đào ” lên được. Cho tới năm 2140, sẽ có tổng cộng tất cả là 21 triệu Bitcoins. Nói cách khác, sau khi 21 triệu bitcoins đã đào lên hết vào năm 2140, sẽ không còn Bitcoins để đào nữa.

1 bitcoin có thể phân chia ra được 100 000 000 lần. Đơn vị nhỏ nhất không thể chia nhỏ hơn nữa được gọi là Satoshi, nhân danh người đã sáng tạo ra Bitcoin. Vậy là 1 bitcoin = 100 000 000 (một trăm triệu) Satoshis. Hay 1 Satoshi = 0.000 000 01 Bitcoin.

Một sai lầm trong tâm lý nhiều người là hiện tại họ thấy giá 1 bitcoin mắc quá nên nghĩ là mình không có khả năng mua. Thật ra thì nếu bạn không thể mua được 1 bitcoin thì bạn vẫn có thể mua 0.5, 0.1, 0.01 bitcoin … Nhưng có lẽ nhiều người sẽ không vượt qua được cái rào cản tâm lý đó là không thể chịu được cái cảm giác sở hữu một phần nhỏ của một cái gì đó, mặc dù là đối với những con số tiền bạc lạnh lùng thì nó chẳng có gì khác biệt: nếu 1 bitcoin bằng 1000 đô thì 0.1 bitcoin bằng 100 đô, không hơn không kém.

TẠI SAO BITCOIN CÓ GIÁ TRỊ

Nhiều người lầm tưởng rằng giá trị của Bitcoin được tính bằng số tiền bạn có thể đổi ra được từ nó, hay nói cách khác là giá một Bitcoin quy ra Fiat currencies ( USD, Yen, Pounds, Euro, VN Đồng …). Thật sự thì đó không phải là giá trị đích thực của Bitcoin, nó chỉ là một mức giá, một hệ quả có được từ quy luật cung cầu. Vậy thì giá trị THẬT SỰ của Bitcoin nằm ở đâu ? Xin trả lời, giá trị thật sự của nó nằm ở cái mạng lưới, cái network, nơi mà khi bạn muốn tham gia vào thì bạn phải có những đồng xu bitcoins. Tưởng tượng những đồng xu này giống như cổ phiếu của một công ty Start-up ( chỉ có điều là ở đây không có công ty nào ), khi càng nhiều người muốn mua cổ phiếu đó thì tất nhiên giá cổ phiếu phải tăng. Giá trị của nó nằm trong sự hữu dụng, tiện lợi, an toàn, bảo mật trong việc thanh toán, mua bán. Không một nhà bank, nhà nước, công ty nào can thiệp, một ý tưởng thiên tài đã trở thành sự thật lần đầu tiên trong lịch sử loài người.

CÔNG TY NÀO ĐIỀU HÀNH BITCOIN

Không một ai hay công ty nào điều hành Bitcoin. Bitcoin được vận hành bởi tất cả những người dùng Bitcoin, những người đang sử dụng ??? 

Bitcoin Client.

Bitcoin Client là gì?

Bitcon clients là những phần mềm, chương trình chạy Bitcoin, hay còn có một tên gọi thông thường khác là Wallet. Có nhiều loại clients khác nhau được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Chẳng hạn như:

Bitcoin-QT Client ( Download tại bitcoin.org/ ): Chương trình nguyên thủy được lập trình bởi Satoshi Nakamoto, người khai sinh ra

Bitcoin. Phù hợp với những người đam mê, các thợ đào, developers, lập trình viên, doanh nghiệp.

MultiBit Client ( Download tại multibit.org/ ): Nhanh gọn nhẹ trung bình, phù hợp với người dùng trung bình.

Electrum Client ( Download tại electrum.org/ ): Nhanh gọn nhẹ nhất. Có thể phù hợp cho tất cả.

BITCOIN ĐƯỢC ĐÀO NHƯ THẾ NÀO ?

Cơ bản thì việc đào bitcoins là một quá trình cùng nhau thi đua của các “ Thợ đào ” ( miners) đề tìm ra đáp án, đáp số để giải một bài toán rất khó. Độ khó của bài toán này được tự động chỉnh sửa sao cho trung bình cứ khoảng mỗi 10 phút thì sẽ có một thợ đào ( hoặc một nhóm hợp lại ) rải rác khắp thế giới giải được một block.

Bài toán này có thể hiểu nôm ta tương tự như vé số, mua càng nhiều số thì cơ may trúng càng cao, công việc của những cỗ máy đào bitcoins là cố gắng tìm ra được con số trúng đó bằng cách … đoán mò, generate ra hàng tỉ tỉ “ vé số ” một giây, không phải chỉ một người mà là cả MẠNG LƯỚI các thợ đào cùng nhau hợp lại làm công việc này, nhắc lại là trung bình cứ khoảng mỗi 10 phút thì sẽ có một người hoặc một nhóm người tìm ra được con số trúng. Có lẽ ai cũng biết, có được con số trúng thì khó chứ “ dò số ” vì phải tốn thời gian, công sức, năng lượng, kiểm tra lại xem nó có đúng không thì rất dễ dàng.

Vì công nghệ và kĩ thuật càng ngày càng tiến bộ nên các máy tính của các thợ đào cũng càng ngày càng nhanh và mạnh dẫn tới độ khó sẽ càng ngày càng gia tăng. Bạn có biết, sức tính ( Computing power ) của mạng lưới Bitcoin hiện nay đã mạnh hơn gấp 256 lần 500 cái Top Siêu Máy Tính trên thế giới CỘNG LẠI !

Như đã đề cập, khi mỗi một block được giải thì những người tìm ra được lời giải đó sẽ được “ Thưởng ” một số bitcoin, giống như việc một người bỗng dưng tìm ra được một cục vàng chôn dưới gốc cây sau nhà. Bitcoin không phải từ không khí mà ra như tiền giấy ( Fiat currency ) của bất cứ chính phủ nào trên thế giới. Cần phải tốn năng lượng và thời gian để vận hành những cổ máy tính đào bitcoin đó. Cũng giống như cần phải hao tốn tài nguyên để đào vàng lên từ lòng đất.

Nhiều người sẽ bảo rằng nếu mà như vậy thì Bitcoin quả thật là một sự phí phạm điện năng khủng khiếp. Tôi sẽ đưa ra hai phản biện như sau:

1. “ Ngành công nghiệp ” đào Bitcoins là một thị trường có tính cạnh tranh rất gắt gao chứ không phải chuyện giỡn chơi mà cái máy tính hiện tại ở nhà bạn có thể tham gia vào được. Cần phải có một sự đầu tư lớn để tạo ra những “ Cánh đồng ” ( farm ) computers khủng. Ngoài những cỗ máy khủng đó ra thì chi phí lớn nhất chính là tiền điện. Vì thế nên ở nơi nào, đất nước nào có điện rẻ thì hoạt động ở đó sẽ có lợi hơn.

Chẳng hạn như Iceland là một đất nước có tiền điện phải nói là rẻ hơn rất nhiều so với những nước khác trên thế giới, vì cung cầu, vì những công nghệ trong renewable energy ( năng lượng sạch, có thể tái chế, sử dụng lại) , vì điện khó vận chuyển, phí phạm khi vận chuyển, khó tồn trữ …

Kỹ thuật càng ngày càng tiên tiến dẫn đến những cỗ máy đào bitcoins sẽ càng ngày càng mạnh hơn và tiêu tốn năng lượng ít hơn. Cộng thêm việc người ta có thể tận dụng hơi nóng, nhiệt tỏa ra từ những cỗ máy để dùng vào những ứng dụng khác. Điện khi đó không hoàn toàn bị lãng phí, nó vừa tạo ra được bitcoins, vừa tạo ra được nhiệt: 1000 Watts điện sẽ sản sinh ra được 1000 Watts nhiệt. Định luật bảo toàn năng lượng phát biểu rằng năng lượng không bao giờ mất đi, nó chỉ chuyển từ dạng này sang dạng khác. Vấn đề là bạn có biết tận dụng sự chuyển đổi đó hay không thôi.

2. Bác bỏ Bitcoins chỉ vì lý do nó tốn điện mà không cân nhắc qua những lợi ích của nó thì quả thật là thiếu sót, phiến diện và ấu trĩ. Bạn phải tiếp tục đặt ra những câu hỏi như: Liệu Bitcoin sẽ giúp được gì cho sự phát triển của kinh tế hay không khi nó mở ra được những giao dịch mới, phương thức thanh toán mới …? Liệu nó có làm tăng tốc sự phát triển trong công nghệ kĩ thuật, trong công nghệ điện sạch … Nói rằng Bitcoin phí điện cũng giống như nói rằng việc tạo ra những cối xay gió để tạo ra điện có hại cho môi trường vì để tạo ra thép cũng phải tiêu tốn năng lượng.

TẠI SAO chỉ có 21 triệu Bitcoins tất cả ?

Cũng như vàng có giới hạn thì bitcoins cũng có giới hạn. Chính cái giới hạn này tạo ra một sự khan hiếm, tạo ra một giá trị cho bitcoins, bởi vì thường thì cái gì hiếm đều quý. Chính vì bitcoins có giới hạn nên điều này tạo ra một hiệu ứng ít thấy, đó là giảm phát ( deflation ) ( thay vì lạm phát (inflation): một sự lạm dụng phát hành tiền tệ ). Một trong những lý luận thường được đưa ra để bác bỏ bitcoin là: Nếu có giảm phát, dẫn đến đồng tiền bitcoins càng ngày càng TĂNG giá, thì người ta sẽ cứ tích trữ bitcoin, dẫn tới kinh tế bị trì trệ không phát triển vì không ai còn mua gì nữa. Tuy nhiên lập luận này không chính xác. Tôi có thể phản biện lại như sau:

Laptop càng ngày càng nhanh hơn, rẻ hơn. Nếu theo lập luận này thì sẽ không còn ai mua laptop nữa vì cùng với một số tiền đó mỗi năm người ta sẽ mua được một cái máy nhanh hơn, xịn hơn. Nhưng thực tế thì sao, thực tế thì khi nào CẦN là người ta sẽ mua, chứ không phải là vì tiền của người ta càng ngày càng có giá trị ( vì mua được máy tốt hơn ) ( tăng giá ) mà người ta sẽ không bao giờ mua.

Một khi Bitcoin càng tăng giá thì người ta sẽ càng muốn tiêu số bitcoin người ta có được. Bởi vì sao, bởi vì khi bạn mua một món hàng gì đó là lúc đó bạn đang CHỐT LỜI, nếu bạn cứ giữ mãi bitcoin trong người thì biết đâu được 1 ngày nào đó nó rớt giá thì sao? Bitcoin chính là liều thuốc giải cho căn bệnh thích tiêu thụ, hưởng thụ, ăn sài ( Consumerism ) ( với số tiền mình không có ) có thể thấy đang lan tràn tới tuyệt vong trên thế giới ngày nay.

nguồn Fanpage/KIEN THUC KINH TE sưu tầm.