Những tỷ phú đến từ hư không - Kỳ 2: Các nhà ảo thuật tài chính
Những tỷ phú đến từ hư không - Kỳ 2: Các nhà ảo thuật tài
chính
Những chiêu trò trên thị trường tài chính đã giúp các tài
phiệt Nga thâu tóm được lượng tài sản với tốc độ nhanh chưa từng có.
Cái gọi là tỷ phú đến từ hư không (billionaire from nowhere)
có thể giải thích một cách thô thiển theo kiểu Việt Nam là tay không bắt giặc,
không bột mà vẫn gột nên hồ.
Nếu như ở các thị trường tài chính phát triển có hệ thống
văn bản pháp luật rõ ràng, các mánh khỏe kiểu này sẽ bị phát hiện ngay. Khi đó
thì các trùm lừa đảo sẽ nhanh chóng được cơ quan chức năng hỏi thăm và vào tù đếm
gián. Tuy nhiên, nước Nga trong thời kỳ đó lại không có các điều kiện như vậy.
Bán giấy lộn rồi trốn tránh trách nhiệm
Ví dụ điển hình nổi tiếng về cách móc túi của người Nga vào
giai đoạn 1993-1994 chính là AVVA. Đây chính là sản phẩm của Berezovsky và
Nikolai Glushkov, giám đốc tài chính của AvtoVAZ.
Berezovsky hợp tác với tập đoàn AvtoVAZ thành lập Công ty cổ
phần AVVA. Cấu trúc này do Berezovski chế biến thành. Công ty này được mô tả
như là một liên doanh thần thánh với dây chuyền máy móc thiết bị hiện đại đột
phá giữa AvtoVAZ và General Motors. Thậm chí nó còn được thổi phồng một cách
quá đáng lên khi so sánh với Volkswagen, tập đoàn trở thành biểu trưng của sự kỳ
diệu của nền kinh Đức sau thế chiến thứ II. AVVA được khóac lên mình sứ mạng
cao cả là phải trở thành cánh chim đầu đàn cho sự phục hồi nền kinh tế Nga.
Ngoài ra, theo quảng cáo của Berezovsky thì nó sẽ thổi sức sống mới cho nền
kinh tế Nga và sự ấm no của dân chúng toàn đất nước phụ thuộc nhiều vào đó.
Chiến dịch quảng cáo rầm rộ bắt đầu vào tháng 10/1993 và
AVVA nhận được những ưu đãi thuế đáng kể. Tuy nhiên, đọan sau của câu chuyện trở
nên khá cay đắng cho nhiều người. Với đề án phát triển khoảng 800-900 triệu
USD, AVVA phát hành 300 triệu ngân phiếu.
Tháng 12/1993, công ty AVVA bắt đầu bán ngân phiếu của mình
cho dân chúng. Đó là những chứng chỉ giá 7 USD (tương đương 10,000 RUB). Chứng
chỉ của AVVA là vô thời hạn và chỉ cần nhà máy ôtô mới được xây dựng xong là có
thể đổi chúng ra tiền mặt hoặc cổ phiếu. Những người giữ chứng chỉ cũng được hứa
hẹn sẽ tham dự xổ số mà giải thưởng sẽ là hàng nghìn ôtô AvtoVAZ mới trị giá
khoảng 5,000-7,000 USD.
Chiến dịch quảng cáo đã mê hoặc người dân tin rằng nhà máy sẽ
được xây dựng trong nay mai nên hăng hái tham gia. Hàng chục nghìn người Nga
mua chứng chỉ của AVVA.
Tuy nhiên, đến năm 1994, General Motors tách ra khỏi đề án
AVVA vì phát hiện nguy tham nhũng tại AvtoVAZ. Lúc này đã có 50 triệu USD ngân
phiếu được bán ra. Số tiền đã không đủ để khởi công xây dựng nhà máy. Đến cuối
năm 1994, chứng chỉ của AVVA mất đi hầu như toàn bộ giá trị.
Đầu năm 1995, Berezovsky trơ trẽn tuyên bố: ”AVVA không thu
thập đủ số tiền cần thiết để xây dựng dây chuyền lắp ráp mới và sẽ giải thể”.
Thế là mấy chục triệu USD của các nhà đầu tư nhẹ nhàng tan biến như bong bóng
xà phòng. Trong khi đó, Berezovsky và Nikolai Glushkov đã bí mật thụt két công
ty AVVA trong quá trình họat động nên kiếm được những khỏan tiền rất lớn để bắt
đầu xây dựng đế chế. Trong kế hoạch này Nikolai Glushkov đóng vai trò là tay
trong của Berezovsky “nằm vùng” trong AvtoVAZ. Sau khi vụ lừa đảo này thực hiện
xong thì Glushkov cũng chuyển sang công ty khác.
Roman Abramovich, học trò cưng của Berezovsky, từng hỏi một
nữ nhà báo: “Theo cô đâu là sự khác biệt giữa một con chuột cống và một con
Hamster?” Nữ nhà báo không biết. Ông ta lại nói: “Chúng chẳng khác nhau gì đâu.
Chỉ là vấn đề PR thôi”. Trong trường hợp AVVA, con chuột cống chẳng có giá trị
gì đã trở thành con Hamster giá 20-50 USD trong các cửa hàng thú cưng.
Không sở hữu nhưng vẫn kiểm soát
John D. Rockefeller, một trong những nhà tư bản giàu có nhất
lịch sử, có một câu nói cực kỳ nổi tiếng: “Own nothing, control everything”.
Berezovsky có lẽ đã thấm nhuần tư tưởng này khi lập ra các quỹ đầu tư ma quỷ của
mình.
Ông này lập ra khá nhiều quỹ đầu tư để huy động tiền từ các
nhà đầu tư nhỏ trong dân chúng. Sau đó, ông dùng những khoản tiền này đi mua cổ
phần của các công ty nhà nước dang được thanh lý với giá thấp đến nực cười.
Nói một cách nôm na là ông dùng tiền của thiên hạ đi mua các
công ty nhà nước thanh lý làm ăn tốt. Sau khi nắm quyền kiểm soát công ty thì
ông có toàn quyền quyết định với nguồn tài chính của nó. Khi đó tình trạng tham
nhũng thụt két sẽ diễn ra và tiền lại chảy vào túi của Berezovsky và đám đàn
em.
Để làm được điều này một cách thuận lợi thì Berezovsky cần hậu
thuẫn về mặt chính trị. Trên thực tế, hầu như mỗi nhà doanh nghiệp dù muốn hay
không đều buộc phải kiếm cho mình một “cái ô”. Đối với những người làm ăn nhỏ,
họ thường tìm đến sự bảo kê của các băng mafia địa phương. Còn các tập đoàn lớn
thì ô dù là các quan chức nhà nước.
Ô dù của Berezovsky là Alexander Korzhakov, sếp của cơ quan
an ninh của Tổng thống Boris Yeltsin (Presidential Security Service - PSB).
Korzhakov là người thân cận nhất với Yeltsin và thậm chí còn được gọi là “cái
bóng của Tổng thống”. Ông góp phần kìm hãm tiến trình điều tra cảnh sát đối với
vụ ám sát nhà báo kiêm đạo diễn nổi tiếng Vladislav Listyev của Berezovsky. Thậm
chí, vào cuối năm 1994, Korzhakov còn phái người của mình đến “làm thịt” đối thủ
cạnh tranh chính của Berezovsky là Vladimir Gusinsky.
Không có ví dụ nào hoàn hảo hơn, sống động hơn và chân thực
hơn Sibneft trong trường hợp này. Hàng đống tỷ phú đã được sinh ra từ không khí
nhờ phi vụ này.
Vào năm 1995 có khá nhiều thương vụ lớn trong ngành dầu khí
xảy ra ở Nga. Ngân hàng Menatep của Mikhail Khodorkovsky vận động hậu trường để
mua Công ty Yukos và cặp bài trùng Berezovsky-Abramovich mua Sibneft. Khi đó,
Sibneft là công ty dầu khí lớn thứ sáu tại Nga.
Vấn đề của các ông trùm mới nổi chính là chữ “mới nổi”.
Nghĩa là họ không có sự tích lũy tiền bạc trong suốt hàng trăm năm kiểu như gia
tộc Rothschild ở châu Âu hay gia tộc Rockefeller ở châu Mỹ. Họ chỉ có quyết tâm
làm giàu và dựa vào thời thế, quan hệ mà thôi. Chính vì vậy, việc thiếu tiền
cho các thương vụ luôn xảy ra. Một khi đã thiếu thì các tài phiệt phải đi vay
thôi.
Rất may cho họ là giám đốc các ngân hàng quốc doanh ở Nga đều
là những người rất “dễ mến”. Với mức lương thấp nhưng lại có quyền quyết định
các nguồn tài chính khổng lồ nên tình trạng vi phạm đạo đức nghề nghiệp luôn xảy
ra. Chỉ cần có cái phong bì dày cộm là Berezovsky đã có thể vay được thêm tài
chính để bổ sung cho các vụ làm ăn.
Điều tiếp theo cần làm là đi “quan hệ” với các quan chức phụ
trách việc thanh lý tài sản nhà nước. Có lẽ Berezovsky phải cảm ơn ông nào đã
phát minh ra cái phong bì. Vì cũng với chiêu tặng phong bì mà ông ta đã mua được
các doanh nghiệp hùng mạnh với giá rẻ mạt. Dù vậy, Berezovsky kết hợp với
Smolensky và Abramovich đã thành công khi mua lại Sibneft với giá chỉ tầm 100
triệu USD. Berezovsky thậm chí còn không phải trả tiền cho ngân hàng vì cổ tức
của Sibneft trong 3 năm đầu tiên đã vượt quá 100 triệu USD!
Để hình dung được mức độ “rẻ” mà Berezovsky mua được thì mọi
người cần biết rằng, Gazprom của Chính phủ Nga phải chi hơn 13 tỷ USD để mua lại
Sibneft từ Abramovich năm 2005. Ông trùm dầu mỏ đã bán hết 73% cổ phần trong
công ty Sibneft và trở thành người giàu nhất nước Nga thời điểm đó.
Nói một cách ngắn gọn, các tài phiệt Nga vay tiền của nhà nước
(ở đây là các ngân hàng quốc doanh) rồi mua lại tài sản của nhà nước. Cuối cùng
bán lại nó cho chính nhà nước. Thế là kiếm hàng tỷ USD dễ như chơi!
Yeltsin trao quyền lực cho Putin
Tình trạng lộn xộn và hỗn loạn trên kéo dài khá lâu. Đã có
không biết bao nhiêu tài sản công bị các tài phiệt tham lam và trơ trẽn xâu xé.
Nhưng tất cả những thứ đó đều phải dừng lại khi một cựu điệp viên KGB lên nắm
quyền Tổng thống Nga.
Có thể nói, cuộc đời cố Tổng thống Boris Yeltsin đã phạm phải
vô số sai lầm. Nhưng có khá nhiều người đã tha thứ cho ông vì ông đã làm được một
việc vô cùng đúng đắn. Đó là tiến cử Vladimir Putin lên đỉnh cao quyền lực.
nguồn
Vietstock - https://vietstock.vn/2018/08/nhung-ty-phu-den-tu-hu-khong-ky-2-cac-nha-ao-thuat-tai-chinh-3355-624245.htm
--- Những tỷ phú đến từ hư không - Kỳ 1: Người trong giang hồ
--- Những tỷ phú đến từ hư không - Kỳ 3: Sự xuất hiện của "người Nga trầm lặng" Putin
--- Những tỷ phú đến từ hư không - Kỳ 3: Sự xuất hiện của "người Nga trầm lặng" Putin
--- Những tỷ phú đến từ hư không - Kỳ 4: Người quay đầu và kẻ
trốn chạy
THAM GIA TRANH TOP BÌNH LUẬN NGAY!
Một số lưu ý khi bình luận
Mọi bình luận sai nội quy sẽ bị xóa mà không cần báo trước (xem nội quy).
Bấm Thông báo cho tôi bên dưới khung bình luận để nhận thông báo khi admin trả lời.
Bạn có thể dùng ảnh động hoặc mã hóa code HTML để bình luận.