Phil Town và 4 tiêu chí M trong việc lựa chọn cổ phiếu
Phil Town và 4 tiêu chí M trong việc lựa chọn cổ phiếu
Trong bối cảnh thị trường giảm điểm
mạnh bất ngờ gần 20% thời gian vừa qua, chưa bao giờ chúng tôi quan sát thấy
nhiều số phận nhà đầu tư cá nhân lại mất ăn, mất ngủ, thậm chí có ý định từ bỏ
việc đầu tư chứng khoán nhiều đến vậy.
Họ đã trót mua cổ phiếu ở mức định
giá cao ngất ngưởng, vay nợ margin để đầu cơ vào những dòng cổ phiếu nóng “dẫn
dắt” thị trường, hay lựa chọn đầu tư vào những cổ phiếu giá rẻ nhưng tiềm ẩn
hàng loạt rủi ro tài chính và rủi ro đạo đức ban lãnh đạo. Họ mong rằng xu thế
lạc quan của thị trường sẽ giúp họ nhân đôi tài sản một cách nhanh chóng. Nay tất
cả trật tự đảo lộn, họ không khỏi thấp thỏm, hoang mang rằng: “Liệu tất cả những
gì ta tưởng rằng thành công trước đây đều sai lầm? Liệu rằng đầu tư chứng khoán
ở Việt Nam sẽ luôn thất bại như vậy? Vậy thì đâu mới là phương pháp đầu tư đúng
đắn nhất?”
Phải thú thực rằng với khả năng hạn
hẹp của chúng tôi, chúng tôi không thể có câu trả lời cho câu hỏi đó được.
Phương pháp đầu tư đúng đắn nhất cho mỗi người,nhất thiết phải do người ấy tự
tìm và xây dựng nên (!) Thứ duy nhất mà chúng tôi có thể hứa được: chính là định
hướng tư duy giúp mỗi người giảm thiểu được rủi ro đáng kể, đồng thời có được một
xác suất sinh lợi thỏa đáng. Hướng tư duy này đảm bảo cho nhà đầu tư cá nhân một
giấc ngủ ngon, yên tâm trong dài hạn.
Vì vậy, thay vì đưa ra những tấm
gương quỹ đầu tư xa vời như các ấn phẩm trước như Chris Davis, Walter Schloss,
kỳ này, chúng tôi muốn đưa đến độc giả phương pháp tư duy của một tấm gương gần
gũi. Ông có phong cách đầu tư được thừa kế từ ngài Graham và ngài Buffett, song
lại thân thiện, đơn giản và vô cùng hữu hiệu cho các nhà đầu tư cá nhân chúng
ta. Ông có tên là Phil Town.
Quy tắc #1 của ngài Phil Town
Lương duyên đến với đầu tư giá trị
của một thành viên trong ban biên tập chúng tôi, lạ lùng thay, cũng khởi nguồn
từ nhà đầu tư cá nhân có xuất phát điểm “tầm thường” này.
Phil Town sinh thành ngày 21
tháng 9 năm 1948 tại Portland, Oregon. Thời trẻ tuổi, thay vì được học rộng như
những người khác, ông lại đi phục vụ quân sự hết bốn năm tại Việt Nam – nơi mà
ông may mắn rời đi để bay về Hoa Kỳ năm 1972. Theo lời kể của ông sau này (tác
giả: dù chúng tôi không thể xác minh được tính chính xác), ròng rã tám năm sau
khi trở về từ Việt Nam, ông làm hướng dẫn viên chèo thuyền mướn tại sông
Colorado, thung lũng Grand Canyon, ăn vài đồng bạc lẻ để sống qua ngày.
Đến năm 1980 – khi Phil Town đã
32 tuổi, nghề nghiệp vẫn chưa có gì tiến triển, bỗng nhiên trong một dịp chèo
thuyền mạo hiểm vượt thác, ông vô tình cứu sống được một nhà đầu tư giá trị lão
luyện. Nhà đầu tư này biết ơn ông quá, thành ra mời ông về nhà, sau đó dành hẳn
vài ngày để dạy ông về đầu tư: “Cậu có biết không Phil Town? Tôi có thể cho cậu
một con cá. Nhưng những gì tôi dạy cậu hôm nay xứng đáng gấp hàng ngàn lần khoản
tiền thưởng tôi có thể đưa cậu!”
Thật may mắn cho Phil Town, nhà đầu
tư này đã dạy ông cách suy nghĩ như những huyền thoại trong đầu tư như ngài
Graham và Buffett. Rồi Phil Town bắt đầu lao vào nghiên cứu, ứng dụng những gì
vừa học với chỉ vỏn vẹn 1,000 mỹ kim tiền tiết kiệm.
Ông kể lại rằng sau thập niên
1980-1990, từ số vốn ít ỏi 1,000 mỹ kim ấy, ông đã biến nó thành 1.45 triệu mỹ
kim, chính thức trở thành bậc triệu phú tự thân nhờ đầu tư chứng khoán một cách
thông minh (tác giả: một lần nữa, chúng tôi cũng không thể xác minh được lời
nói của ông có là sự thật).
Đến năm 2006, ông mới đúc kết lại
những gì đã học, cộng với kinh nghiệm hơn 20 năm, ông viết nên quyển Rule #1,
truyền cảm hứng về tư duy đầu tư giá trị cho các nhà đầu tư cá nhân. Dù đúng là
chẳng ai xác minh được sự thành công của ông có thật hay không, nhưng chính quyển
sách này đã hướng một thành viên trong nhóm chúng tôi đến với đầu tư giá trị
thông qua ngôn ngữ dễ hiểu, tràn đầy cảm hứng.
Nếu phải đúc kết lại toàn bộ quyển
sách của Phil Town về tư duy đầu tư giá trị đúng đắn, đó chỉ là một lời kêu gọi
hành động đơn giản đến nỗi một kẻ ngốc cũng hiểu được:
“Quy tắc số 1: Đừng để mất tiền. Mà để không mất tiền,
Hãy mua một công ty tuyệt vời với giá cả hấp dẫn!”
Phương pháp này là phương pháp đã
giúp ngài Buffett thành công hơn 50 năm qua tại tập đoàn Berkshire, giúp John
F. Templeton trở thành nhà săn lùng cổ phiếu toàn cầu vĩ đại, giúp Chris Davis
liên tục đánh bại thị trường, lọt vào top nhà quản lý quỹ xuất sắc nhất thế giới.
Về mặt logic, một công ty tuyệt vời
thường có định giá rất cao, chẳng hạn P/E trên 20 lần là chuyện bình thường.
Ngược lại, một công ty có giá hấp dẫn thường là công ty chất lượng thấp: lợi
nhuận sụt giảm liên tục, tỷ suất sinh lời kém, hoặc có ban lãnh đạo không tốt.
Do đó, nếu một nhà đầu tư tìm được một doanh nghiệp chất lượng cao vô tình được
bán với giá hấp dẫn, xác suất không bị mất tiền - thậm chí sinh lợi lớn của anh
ta rất cao.
Đến đây, ắt hẳn nhiều độc giả sẽ
hỏi chúng tôi: “Nghe sao thật dễ dàng! Thế thì tại sao không phải ai cũng học
theo phương pháp này và trở nên thành công được?!”. Vâng, nhận định đó vừa đúng
lại vừa sai. Phương pháp này tuy đơn giản, nhưng chưa bao giờ là dễ dàng cả.
Thứ nhất, việc tìm được một công
ty tuyệt vời là rất khó. Xác suất trên thị trường chỉ có dưới 5% số doanh nghiệp
có thể đáp ứng tiêu chuẩn này. Do đó, đức tính chăm chỉ để chọn lọc cổ phiếu là
cực kỳ quan trọng.
Thứ hai, để phân tích một công ty
tuyệt vời, đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức và kinh nghiệm. Do đó, đức tính
khiêm tốn, cụ thể ở đây là hiểu rõ vòng tròn hiểu biết và giới hạn của bản thân
cũng quan trọng không kém.
Cuối cùng, việc mua công ty tuyệt
vời ở giá hấp dẫn đòi hỏi sự kiên nhẫn không hề nhỏ. Ngài Buffett đã chờ đợi 20
năm trước khi khủng hoảng 2008 xảy ra để ông mua các ngân hàng với giá rẻ. Ông
còn chờ đợi hẳn 40 năm trước khi mua được hãng Coca Cola – thứ ông đã yêu thích
từ khi còn là một cậu bé. Do đó, thực chất Quy tắc số 1 là làm thế nào để trở
thành một người mua hàng giỏi - một người mua hàng khiêm tốn, kĩ tính, và vô
cùng kiên nhẫn.
Bộ tiêu chí 4M để lựa chọn cổ phiếu tuyệt vời
Song, để có thể tìm được cổ phiếu
tuyệt vời với giá hấp dẫn, nhất thiết nhà đầu tư cá nhân phải có một hệ thống
tư duy (mental model) để sàng lọc các cơ hội như ngài Munger và chúng tôi thường
xuyên lặp đi lặp lại.
Đối với Phil Town, thừa kế từ
phương pháp của ngài Graham và Buffett, ông đã nghĩ ra một bộ tiêu chí dựa trên
bốn khía cạnh quan trọng nhất của một doanh nghiệp. Ông gọi nó là “bộ tiêu chí
4M”, bao gồm bốn chữ M mà các nhà đầu tư giá trị chúng ta thường xuyên nghe đến:
Meaning, Moat, Management và Margin-of-Safety. Bộ tiêu chí này vô cùng thân thiện,
dễ ghi nhớ mà lại hữu hiệu đối với những người mới đầu tư mà chúng tôi sẽ giải
thích ở dưới đây:
*** Meaning (Ngành nghề đó có ý nghĩa với bạn?)
Câu hỏi đầu tiên mà mỗi nhà đầu
tư cần phải đặt ra cho bản thân chính là: (1) anh ta có am hiểu doanh nghiệp đó
như một phần cuộc sống của anh ta? (2) anh ta có sẵn sàng nắm giữ doanh nghiệp
như một người chủ hay không, nếu thị trường thứ cấp phải đóng cửa ngày mai?
Việc trả lời câu hỏi này quan trọng
đến mức nó có thể giúp một nhà đầu tư có giấc ngủ ngon hay không. Nhiều nhà đầu
cơ cá nhân đôi khi xem cổ phiếu như những tờ giấy, nay mua rẻ, mai bán đắt lại
cho kẻ khác. Họ quên rằng cổ phiếu là một phần của doanh nghiệp đứng sau; và
khi rủi ro bất ngờ xuất hiện, họ bị bỏ lại trong lo âu với những “tờ giấy” mà họ
định bán đi.
Vì lẽ đó, ngài Phil Town đã đúc kết
lại từ câu châm ngôn của ngài Buffett, thành một nguyên tắc liên quan đến việc
am hiểu ngành nghề mà ông gọi là “Quy tắc 10-10”:
“Quy tắc 10-10: nếu suy nghĩ 10 phút mà vẫn không sẵn sàng nắm giữ công
ty trong 10 năm, thì đừng mua nó!”
Thử nghĩ rằng, nếu quý độc giả
chưa một lần bệnh nặng trong đời, đồng thời ghét cay ghét đắng chốn bệnh viện,
thì khi nắm giữ một công ty sản xuất Dược phẩm, quý độc giả có hứng thú để phân
tích hay không? Nếu độc giả là dân thành thị, thì độc giả có thể am hiểu các
công ty làm Nông nghiệp như HAG, VHC, SBT hay không? Nếu quý độc giả là người
có chuyên môn về kĩ thuật sản xuất, thì có nên đầu tư vào các ngân hàng thương
mại phức tạp hay không? Ngược lại, nếu độc giả có kinh nghiệm trong lĩnh vực
tài chính, song lại đầu tư vào ngành Dầu khí, Vật liệu xây dựng, thì có hợp lý
hay không?
Nhiều nhà đầu tư cá nhân xem nhẹ
chuyện này, họ cho rằng họ có thể học và biết tất cả. Song, như nhiều lần chúng
tôi đã cảnh báo, mỗi người đều có vòng tròn hiểu biết (circle of competence) nhất
định - ai biết bám sát vào nó sẽ có được thành công bền vững. Từ đó, ngài Phil
Town đã đề xuất các cá nhân nên gắn bó với ba loại vòng tròn hiểu biết sau:
** Trải nghiệm: Những thương hiệu tiêu dùng mà bạn biết rõ và từng trải
nghiệm sản phẩm/dịch vụ của chúng – chẳng hạn như hàng tiêu dùng thiết yếu, dụng
cụ trong gia đình, dịch vụ du lịch, bán lẻ, giải trí, vận chuyển, công nghệ,
thương mại, v.v.
** Kinh nghiệm: Những lĩnh vực liên quan đến công việc chuyên môn giúp
bạn kiếm tiền - nơi bạn am hiểu hơn ai hết. - Đam mê: Những lĩnh vực mà bạn
thích thú tìm hiểu để sở hữu chúng; chẳng hạn chúng tôi rất thích tìm hiểu các
công ty sản xuất chi phí rẻ và các công ty ngành tài chính.
** Đam mê: Những lĩnh vực mà bạn thích thú tìm hiểu để sở hữu chúng;
chẳng hạn chúng tôi rất thích tìm hiểu các công ty sản xuất chi phí rẻ và các
công ty ngành tài chính.
Những nhà đầu tư gắn bó với những
lĩnh vực am hiểu, có ý nghĩa với bản thân sẽ tìm ra được các công ty tuyệt vời
với độ bền vững cao. Trái lại, những nhà đầu tư quá tự tin, đi ra các lĩnh vực
mình không am hiểu sẽ sớm lãnh chịu hậu quả khôn lường.
*** Moat (Doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững?)
Moat(*) có định nghĩa là đường
hào nước sâu bao quanh một tòa lâu đài. Đây là hình ảnh ẩn dụ mà ngài Buffett
sáng tạo ra nhằm ám chỉ lợi thế cạnh tranh của một công ty, giúp bảo vệ nó khỏi
môi trường lạm phát và các đối thủ cạnh tranh.
Lợi thế cạnh tranh của một doanh
nghiệp thông thường được cấu thành từ rất nhiều giá trị vô hình, nên đây không
phải là bộ môn khoa học - mà là một môn nghệ thuật tư duy đòi hỏi sự suy xét của
mỗi người. Vì vậy, ngài Phil Town đã gợi ý ra 5 lợi thế định tính và 5 biểu hiện
định lượng để chúng ta xét đoán doanh nghiệp dễ dàng hơn:
- 5 lợi thế định tính
(qualitative):
Ở đây, nhiều nhà đầu tư cá nhân sẽ
cảm thấy hơi choáng ngộp. Tuy ngài Phil Town liệt kê rất nhiều lợi thế cạnh
tranh, nhưng mỗi người sẽ có sở thích và khẩu vị đầu tư riêng. Chẳng hạn, ngài
Buffett thích các công ty có thương hiệu như Apple, Coca Cola, Gillete hoặc các
doanh nghiệp có khả năng thu phí đều đặn như American Express, Burlington
Northern Santa Fe. Riêng chúng tôi lại ưa thích các nhà sản xuất/nhà cung cấp dịch
vụ chi phí thấp. Vì vậy, lựa chọn như thế nào là tùy vào lĩnh vực và sở thích
riêng của mỗi người.
- 5 biểu hiện định lượng (quantitative):
Đánh giá lợi thế định tính là một bước quan trọng, song ta vẫn có thể rơi vào
bẫy chủ quan (subjectivity) nếu không kiểm chứng thông qua các con số tài chính
của công ty. Do đó, ngài Phil Town đã đưa ra 5 chỉ số tài chính mà chúng
tôi cho rằng khá xác đáng nhằm lượng hóa được lợi thế cạnh tranh:
Chú thích:
- ROIC = Lợi nhuận sau thuế/ (Vốn
chủ sở hữu + Nợ vay ròng), thể hiện hiệu quả sinh lợi trên vốn đầu tư, nên được
so sánh với lãi suất.
- Tăng trưởng nên được so sánh với
GDP hoặc trung bình thị trường.
- Dòng tiền từ HĐ kinh doanh
(CFO) thể hiện chất lượng lợi nhuận.
- Nợ vay ròng/lợi nhuận sau thuế
thể hiện sức mạnh tài chính và khả năng chi trả lãi vay.
Quý độc giả lưu ý rằng những điều
kiện trên hoàn toàn là chủ quan của ngài Phil Town và chúng tôi, mặc dù một số
tiêu chí có thể được so sánh với lãi suất hoặc tăng trưởng GDP. Nếu chúng tôi
có nhiều giấy mực hơn, chắc chắn chúng tôi sẽ phân tích rất kỹ các chỉ số tài
chính này. Song, hiện tại, có lẽ chúng tôi để dành lại phần này cho mục “Báo
cáo tài chính” ở dưới hoặc phần “Thảo luận” tại website để quý độc giả được rõ
hơn.
Dù vậy, quý độc giả cần nhận thấy
một điều quan trọng là khi một công ty có lợi thế cạnh tranh, những con số tài
chính sẽ phải tốt đẹp và trùng khớp(*) với câu chuyện đằng sau đó. Nếu một công
ty liên tục khoa trương về lợi thế cạnh tranh của họ, song ta lại thấy tỷ suất
sinh lợi ROIC thấp, hay xu hướng lợi nhuận sụt giảm qua nhiều năm, tiền mặt cạn
kiệt, thậm chí công ty đang ngồi trên đống
nợ vay khổng lồ mà không thể trả hết trong vài năm, thì ta có thể tin được
không?! Suy cho cùng, lợi nhuận cho các chủ sở hữu là mục tiêu tối thượng của
các doanh nghiệp cạnh tranh trên thương trường.
Bài học về rủi ro tài chính từ
các công ty thường khoa trương như HAG, HVG, TTF, JVC, SBT, HQC luôn hiện hữu ở
đó cho các nhà đầu tư cá nhân, thậm chí cả những nhà quản lý quỹ nhiều năm kinh
nghiệm vậy.
*** Management (Ban lãnh đạo có đáng tin cậy?)
Đây là chữ cái M thứ ba trong bộ
tiêu chí và là nhân tố không thể thiếu khi lựa chọn một công ty tuyệt vời. Một
doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh, lợi nhuận tăng trưởng, không nợ vay vẫn có
thể là một công ty tồi nếu ban lãnh đạo tư lợi cá nhân hoặc làm giả các số liệu
trên báo cáo tài chính. Nhưng khó khăn thay, đánh giá con người không hề dễ
dàng, đặc biệt với độ minh bạch của thị trường Việt Nam còn hạn chế. Do đó, như
chúng tôi đã đề cập trong bài viết Liệu ban lãnh đạo có quan trọng như nhiều
nhà đầu tư nghĩ?, nhà đầu tư cần đọc và dùng phương pháp “lời đồn đại” để trả lời
các câu hỏi mà ngài Phil Town đặt ra như sau:
- Liệu ban lãnh đạo có hành động
vì cổ đông?
Ban lãnh đạo liêm chính, không tư
lợi cá nhân sẽ có những hành động nhất quán vì lợi ích của cổ đông.
Cổ tức bằng tiền mặt (cash
dividend) tăng trưởng đều qua nhiều năm là một trong những dấu hiệu cụ thể nhất.
Như chúng tôi đã từng đề cập trong bài viết “Bản chất của việc chia cổ tức bằng
cổ phiếu”, những doanh nghiệp nào mà kết hợp cả cổ tức bằng tiền mặt và cổ tức
bằng cổ phiếu thường là doanh nghiệp tuyệt vời, chẳng hạn như VNM, HPG, FPT,
TLG,...
Ngoài ra, những nhà quản trị sẵn
sàng lắng nghe và trao đổi Q&A trực tiếp với các cổ đông một cách cởi mở
như cách ngài Buffett làm trong đại hội của ông thường là những người liêm
chính, không có gì phải che giấu.
- Liệu ban lãnh đạo có tập trung vào hoạt động cốt lõi?
Những nhà lãnh đạo có trên 20 năm
kinh nghiệm trong ngành nghề cốt lõi, biết rõ giới hạn của bản thân, sẽ tạo ra
lợi thế cạnh tranh tuyệt vời và đem lại thành quả lớn cho các cổ đông.
Chúng tôi từng chứng kiến tấm
gương của rất nhiều tập đoàn, cả trong và ngoài nước, đã làm hiệu quả ROE của
doanh nghiệp ngày càng đi xuống với các thương vụ M&A đắt đỏ, xa rời hoạt động
cốt lõi.
Vì vậy, bất cứ khi nào nhà đầu tư
cá nhân thấy dấu hiệu ban quản trị quyết định bán/cắt đi những mảng kinh doanh
trái ngành, hoặc đề ra hành động nhằm phát triển mạnh hoạt động kinh doanh chính
yếu, thì đó là một dấu hiệu vô cùng tuyệt vời.
- Liệu ban lãnh đạo có tinh thần cầu tiến, đặt mục tiêu cao?
Để duy trì và mở rộng được con
hào (moat) lợi thế của doanh nghiệp, nhất định phải có một nhà quản trị có thái
độ cầu tiến, liên tục phát triển công ty.
Ở Việt Nam, đặc biệt là các doanh
nghiệp gốc Nhà nước, dường như thói quen đặt mục tiêu thấp để hoàn thành kế hoạch
dễ dàng, được lòng cấp trên, lương thưởng đầy đủ đã ăn sâu vào tiềm thức của một
thế hệ quản trị. Nhiều doanh nghiệp đặt mục tiêu năm sau thấp hơn nhiều so với
năm trước, rồi viện cớ là “tất cả công ty khác đều làm vậy”, “thị trường vô
cùng khó khăn”?! Lợi ích của các cổ đông hoàn toàn bị phớt lờ một cách trắng trợn.
Vì lẽ đó, một ban lãnh đạo mà đặt
mục tiêu tăng trưởng đều đặn năm sau cao hơn năm trước, đồng thời có tầm nhìn
rõ ràng về vị thế của doanh nghiệp ở đâu trong 5 năm tới và lập kế hoạch hành động
cụ thể, lại là một dấu hiệu tuyệt vời nữa.
- Cuối cùng, “không có lửa sẽ không có khói”.
Để kiếm chứng lại một lần cuối
cùng, chúng ta cần sử dụng phương pháp lời đồn đại (scuttlebutt) bằng cách hỏi
thăm nhân viên, các cổ đông và đối tác của doanh nghiệp. Nhà đầu tư có thể dùng
mối quan hệ, hoặc tham khảo các diễn đàn.
Nếu nhà quản trị có bất kỳ dấu hiệu
nào không liêm chính, khả năng rất cao chúng ta sẽ nghe ngóng được thông tin
đó. Còn nếu họ không làm gì sai, sẽ không có ai bịa chuyện lên cả. Không có lửa
sẽ không có khói: những nhà lãnh đạo hàng đầu như bà Mai Kiều Liên của Vinamilk
hầu như không hề gặp bất kỳ câu chuyện sai trái nào. Lằn ranh này về việc này rất
rõ ràng, không có sự trung dung: hoặc họ là người liêm chính, hoặc là không!
Tóm lại, một đội ngũ quản trị
hành động vì lợi ích của cổ đông (owner-oriented), luôn tập trung vào ngành nghề
cốt lõi và có thái độ cầu tiến, luôn luôn tìm cách để phát triển công ty là một
đội ngũ vô cùng đáng tin cậy. Đó là những phẩm chất hiếm hoi mà nhà đầu tư cần
tìm kiếm trong một thị trường còn thiếu minh bạch như Việt Nam.
*** Margin-of-safety (Giá mua có hấp dẫn?)
“Một cái cây không thể nào mọc
lên tận mây xanh”. Như chúng tôi đã nhiều lần cảnh báo về các case như VNM,
PNJ, cho dù một doanh nghiệp có tốt cách mấy, chúng cũng không thể có một mức
giá vô tận được.
Do đó, cũng học từ ngài Buffett,
ngài Phil Town đã thêm vào chữ M cuối cùng trong bốn tiêu chí chọn lựa của ông.
Chữ M ấy là Margin-of-safety (biên độ an toàn), nguyên tắc vĩnh cửu trong đầu
tư giá trị. Chiến lược của ông là chờ đợi đến khi giá cả của doanh nghiệp tuyệt
vời đó thấp hơn từ 25%-50% so với giá trị thực, ông sẽ bắt đầu mua tích trữ một
cách tự tin. Giá càng giảm, ông lại càng hăng hái mua thêm.
Nhiều độc giả đến đây sẽ hỏi
chúng tôi: “Vậy làm sao để định giá doanh nghiệp? Nếu cứ chần chừ vậy, công ty
đó sẽ tăng vĩnh viễn thì sao?”
Để trả lời cho vế thứ nhất, chúng
tôi phải nhấn mạnh lại lần nữa rằng định giá không phải là môn khoa học chính
xác. Thay vào đó, nó là một môn nghệ thuật đòi hỏi sự suy xét của từng người,
và chính vì bản chất không chính xác đó, các huyền thoại đầu tư mới cần đến
biên độ an toàn như một biện pháp phòng ngừa rủi ro.
Còn vế thứ hai, đối với những nhà
đầu tư cá nhân sợ bị bỏ lỡ cơ hội, hãy tin rằng thị trường luôn thiếu hiệu quả
- sẽ có những lúc anh ta được dâng hàng chục cơ hội tuyệt vời với giá cả rẻ mạt,
hệt như giai đoạn 2011-2012 của thị trường chứng khoán Việt Nam vậy. Lúc bấy giờ,
P/E của thị trường chỉ còn 9 lần; những nhà đầu tư giá trị chớp được cơ hội lúc
đó đã kiếm được ít nhất 20% lãi kép sau 5 năm.
Trong quyển Payback Time, ngài
Phil Town đã trích dẫn lại nghiên cứu của giáo sư đại học Yale - Robert
Shiller. Shiller đã nghiên cứu hàng trăm năm lịch sử định giá của chứng khoán Mỹ,
và ông rút ra được một bài học quan trọng rằng:
“Nếu bạn mua cổ phiếu vào lúc thị
trường có chỉ số P/E điều chỉnh(*) thấp hơn 10, thì khả năng rất cao bạn sẽ đạt
mức sinh lợi trên 20% trong 5 năm tiếp theo”
Nhà đầu tư cá nhân có thể tự đặt
một mức P/E tối đa cho mình, chẳng hạn như ngài Graham từng đặt ra là 25.0x
trung bình lợi nhuận 7 năm gần nhất. Tại Việt Nam, chúng tôi gợi ý rằng nhà đầu
tư có thể đặt mức P/E tối đa xấp xỉ 15.0 lần, nghịch đảo của mức lãi suất tiền
gửi tiết kiệm hiện tại là 7%.
Mấu chốt của chữ cái M cuối cùng,
chính là tinh thần kỷ luật, quyết tâm không để cảm xúc và sự sợ hãi bỏ lỡ cơ hội
(fear of missing out – FOMO) khiến ta phải trả giá quá cao, không còn biên độ
an toàn cho các rủi ro bất ngờ xuất hiện. Vì vậy, nhà đầu tư phải giữ kỷ luật để
không bao giờ được trả cao hơn, hoặc thậm chí ngang bằng giá trị thực của cổ
phiếu.
Thời điểm bán là khi nào?
Khi đã tìm được công ty tuyệt vời,
hầu như suy nghĩ về việc bán ra cổ phiếu không nên hiện hữu. Tuy nhiên, với môi
trường và sự đầu cơ khá hỗn loạn tại Việt Nam (cũng giống như Trung Quốc),
chúng tôi cho rằng việc nắm giữ vĩnh viễn là rất khó. Nhà đầu tư cá nhân nên
cân nhắc bán ra với 3 trường hợp mà ngài Phil Town liệt kê như sau:
(1) Giá cổ phiếu vượt cao hơn 25%
so với giá trị thực: Nhà đầu tư cá nhân cần có nguyên tắc bán – không được để cảm
xúc lấn át đi lý trí.
(2) Lợi thế cạnh tranh hoặc tình
hình tài chính của công ty kém dần: Sự sụt giảm thị phần, xuất hiện ngày càng
nhiều đối thủ cạnh tranh có chi phí thấp hơn, tiền mặt dần cạn kiệt, nợ vay chồng
chất là những dấu hiệu cho việc con hào (moat) của công ty đang từ từ biến mất.
(3) Khi ta tìm được công ty tuyệt
vời khác ở giá rẻ hơn: Chúng tôi nghĩ rằng trường hợp này thường xuyên xảy ra,
nhà đầu tư nên cân nhắc bán một phần để thu hồi vốn (chỉ giữ lại phần lợi nhuận),
tái đầu tư vào công ty tuyệt vời mới đó.
Con đường đi đến tự do tài chính
Một điểm chúng tôi rất thích ở
ngài Phil Town, đó là ông luôn quyết liệt đấu tranh với giới quản lý quỹ thu
phí cao ngất ngưởng. Ông tin rằng nhà đầu tư cá nhân có thể tự làm công việc đầu
tư để đạt được mục tiêu tự do tài chính, và tự hưởng lấy những hạnh phúc thực sự
trong đời.
Với phương pháp đầu tư giá trị
đúng đắn, và bộ tiêu chí sàng lọc cổ phiếu 4M thông minh, nhà đầu tư cá nhân
hoàn toàn có thể đạt được tự do tài chính trong 20 năm tới, miễn là ta kiên nhẫn
– và quan trọng hơn hết, không bao giờ được từ bỏ công việc đầu tư, bất chấp thị
trường lên xuống như thế nào. Nếu chúng ta bắt đầu đúng đắn càng sớm, thì tương
lai tài chính càng vững chắc.
Vậy thì tại sao nhiều cá nhân
chúng ta vẫn còn đầu cơ lướt sóng một cách hối hả, sai lầm? Như đại triết gia
Plato đã từng răn bảo: “Một người khởi đầu với một định hướng giáo dục như thế
nào, thì tương lai của người ấy sẽ được quyết định như vậy”.
nguồn
Vietstock - https://vietstock.vn/2018/08/phil-town-va-4-tieu-chi-m-trong-viec-lua-chon-co-phieu-3355-621279.htm
THAM GIA TRANH TOP BÌNH LUẬN NGAY!
Một số lưu ý khi bình luận
Mọi bình luận sai nội quy sẽ bị xóa mà không cần báo trước (xem nội quy).
Bấm Thông báo cho tôi bên dưới khung bình luận để nhận thông báo khi admin trả lời.
Bạn có thể dùng ảnh động hoặc mã hóa code HTML để bình luận.